Ogłoszono program gdyńskiego Festiwalu Miasto Słowa 2023

Tegoroczny Festiwal Miasto Słowa, towarzyszący gali ogłoszenia laureatów 18. Nagrody Literackiej Gdynia, odbędzie się w dniach 23-27 sierpnia. „O sobie” to hasło przewodnie tegorocznego Festiwalu Miasto Słowa – jednego z najważniejszych wydarzeń literackich i czytelniczych w kraju.

Już tradycyjnie towarzyszy on ogłoszeniu nazwisk laureatów Nagrody Literackiej Gdynia. Tematyka Festiwalu skupia się w tym roku na literaturze autobiograficznej, ale sporo miejsca zarezerwowano też na zagadnienia literatury wojennej, filozofii czy opowieści trójmiejskie. Oprócz licznych spotkań z autorkami i autorami – transmitowanych w większości online – w programie znalazły się również warsztaty, wystawy i koncerty.

Między 23 a 27 sierpnia do Gdyni przybędą między innymi: Małgorzata Lebda, Renata Lis, Dorota Kotas, Weronika Anna Marczak czy prezydent Aleksander Kwaśniewski. W ramach Festiwalu zagrają i zaśpiewają Matylda Damięcka i Radek Łukasiewicz oraz Pablopavo i Ludziki. A w stulecie urodzin Wisławy Szymborskiej obejrzymy towarzyszące wydarzeniu wystawy fotografii i plakatów poświęcone noblistce. A to tylko wycinek zaplanowanych wydarzeń.

O sobie, czyli o nas wszystkich

W 2023 roku w Mieście Słowa uczestnicy festiwalu przyglądać się będą bacznie współczesnemu polskiemu pisarstwu autobiografizującemu i zastanowią się, dokąd to wyraźne ostatnio nastawienie na „ja” w literaturze prowadzi. Zauważalny jest zwrot ku uderzającej otwartości i odważnej problematyce – poczynając od wykluczeń tożsamościowych, na zaburzeniach psychicznych kończąc. Już teraz można więc założyć, że spotkania wokół omawianych książek będą ważnym czytelniczym doświadczeniem.

Renata Lis opowie w Gdyni o swoim głośnym już, konfesyjnym manifeście i eseju krytyczno-literackim „Moja ukochana i ja”. Zbierając świetne recenzje za subtelności języka i moc przekazu, książka ta jednocześnie podaje każdemu z nas instrukcję naprawy świata.

Poruszające świadectwa życia z chorobami psychicznymi oraz pasma nadużyć i przemocy, których ofiarą padają takie osoby, dają w swoich książkach Aleksandra Młynarczyk-Gemza i Katarzyna Szaulińska. W Gdyni opowiedzą, dlaczego i po co powstały „Zapiski wariatki” i „Czarna ręka, zsiadłe mleko”.

O doświadczaniu rzeczywistości przepuszczonych przez ważny w osobistej historii filtr muzyki z Agnieszką Szydłowską porozmawiają Filip Kalinowski, Paweł Sołtys i Jarek Szubrycht. Hip hop, reggae czy metal – wszystkie te gatunki okazują się mieć więcej wspólnego, niż się początkowo wydaje.

„O sobie” to dla wielu w ostatnim roku również opowieść definiowana przez wojenny dramat. Walery Butewicz, Oleksandra Iwaniuk i Anna Łazar w rozmowie z Agnieszką Lichnerowicz pochylą się nad najważniejszymi kwestiami poruszanymi w nowych książkach zza wschodniej granicy. Ponieważ to właśnie literatura okazuje się mówić więcej i pełniej niż doniesienia prasowe.

W Mieście Słowa będzie również o dwojgu sławnych Polaków. W 100. rocznicę urodzin Wisławy Szymborskiej ukazało się bowiem trzecie, rozszerzone wydanie biografii noblistki. O „Pamiątkowych rupieciach” opowiedzą więc autorki – Anna Bikont i Joanna Szczęsna. Drugie wydarzenie to prawdziwe spotkanie na szczycie. Jego gościem będzie były prezydent Aleksander Kwaśniewski. Pretekstem do rozmowy jest wydany w tym roku wywiad-rzeka, przeprowadzony przez Aleksandra Kaczorowskiego. Obaj będą obecni w Gdyni.

Trójmiasto i inne zakamarki

Tegoroczny Festiwal będzie miał również ważny rys lokalny. Podczas spotkania „Inne Trójmiasta” Grzegorz Piątek, Jan Daniluk i Tomasz Słomczyński zastanawiać się będą wspólnie z Moniką Ochędowską nad tym, kto i jak tworzy narracje leżące u podstaw legend miejskich i mitów miast. Przyczynkiem do rozmowy będą trzy pozycje: demitologizujący esej Piątka „Gdynia obiecana”, historyczne pocztówki z międzywojnia Daniluka czyli „Dwudziestolecie pomiędzy. Miniatury o Wolnym Mieście Gdańsku (1920-1939)” i opowieść o Sopocie i tworzących kurort ludziach, czyli „Sopoty” Słomczyńskiego. Zatopimy się też w kaszubski nadrealizm i trójmiejskie opowieści magiczne, a przewodniczkami w tej podróży będą Martyna Bunda i Barbara Piórkowska.

Przyjrzymy się też innym rejonom i innym rodakom. Nominowana do Nagrody Gdynia w 2017 roku Anna Cieplak powraca ze swoją najnowszą powieścią „Ciało huty”. Wspólnie z debiutem pisarskim piosenkarki Katarzyny Groniec pt. „Kundle” książki te będą tłem do rozmowy autorek o śląskich rozdarciach, brakach i niespełnieniach. Czy remedium na te problemy może być znalezienie alternatywy do brutalnych zasad kapitalizmu? Ten wątek w swojej twórczości poruszają, a w Gdyni opowiedzą o nim, Inga Iwasiów i Mateusz Górniak. A do tego gratka – laureatka Nagrody Literackiej GDYNIA w kategorii Poezja z 2019 roku, Małgorzata Lebda, zaprezentuje premierowo swoją wyczekiwaną, bo pierwszą prozatorską książkę, pt. „Łakome”.

Wszystko jest filozofią

W Mieście Słowa jest również miejsce na filozofię. W cyklu „Wszystko jest filozofią” odbędą się dwa spotkania. Pierwsze z nich poświęcone będzie sile autobiografii. Pretekstem do rozmowy jest sporządzony przez Pracownię Badań nad Historią i Tożsamościami LGBT+ Polaków portret własny XXI wieku pod tytułem „Cała siła, jaką czerpię na życie”. Olga Górska w debiucie „Nie wszyscy pójdziemy do raju”, Dorota Kotas (laureatka Nagrody Gdynia z 2020 roku) w „Czerwonym młoteczku” i Patryk Pufelski w „Pawilonie małych ssaków” stworzyli własne, prozatorskie portrety. Podczas spotkania dowiemy się, czym naprawdę są te wszystkie opowieści, jaka tkwi w nich moc i dlaczego nie powstały wcześniej?

Druga rozmowa w cyklu krążyć będzie wokół tematu przebaczenia, a więc wokół refleksji nad kondycją człowieka w XXI wieku. Jej gośćmi będą literaturoznawca i autor Jacek Leociak oraz ksiądz Krzysztof Niedałtowski, teolog i religioznawca, duszpasterz środowisk twórczych archidiecezji gdańskiej.

Miasto Słowa dla dzieci i młodzieży

Program Festiwalu nie zapomina także o młodszych czytelnikach. Prawdziwym hitem okaże się zapewne spotkanie z autorkami serii „Rodzina Monet” oraz „Friends” i „Students” – Weroniką Anną Marczak i Aleksandrą Negrońską. Będzie to pierwsza trójmiejska wizyta najpopularniejszych obecnie polskich pisarek i ukłon w stronę młodszej frakcji festiwalowej publiczności. Sukcesy ich bestsellerowych serii wydawniczych zadają kłam stwierdzeniu, że nastolatki porzuciły książki dla telefonów. I pokazują, że tzw. pokolenie młodych dorosłych to w czytelnictwie wielka siła!

Najmłodsza część publiczności podczas Festiwalu będzie mogła zagłębić się w nieco tajemnicze światy. Barbara Sadurska, debiutująca w gatunku literatury dziecięcej książką „Srebrny smok”, przybliży zwyczaje tych zachwycających stworzeń. Sekrety Bałtyku wyjawi z kolei Jan Wilkanowski, autor książki „Bałtyk. Przewodnik dla dużych i małych”, który zna prawie każde ziarnko piasku na rodzimych plażach.

Finał 18. Nagrody Literackiej Gdynia

Festiwal Miasto Słowa to również spotkania z tegorocznymi nominowanymi do Nagrody Literackiej Gdynia w czterech kategoriach: Esej, Poezja, Proza oraz Przekład na język polski. Kulminacyjnym momentem Festiwalu jest zawsze gala wręczenia nagród, która w tym roku odbędzie się 25 sierpnia, po raz pierwszy w gdyńskim Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej. Każdy z laureatów otrzyma nagrodę w wysokości 50 tysięcy złotych, ufundowaną przez Prezydenta Miasta Gdyni, oraz pamiątkową statuetkę – Literacką Kostkę. Dzień później odbędzie się spotkanie z laureatkami i laureatami Nagrody.

Wydarzenia dodatkowe

W Mieście Słowa, podczas dwóch koncertów, zabrzmi również muzyka. 25 sierpnia usłyszymy projekt Matylda/Łukasiewicz. Kolejnego dnia wystąpi zespół Pablopavo i Ludziki. Jego liderem jest Paweł Sołtys, zdobywca Nagrody Literackiej Gdynia z 2018 roku za zbiór opowiadań „Mikrotyki”. Wstęp na obydwa koncerty jest płatny.

Młodzież i dorośli chcący zdobyć lub udoskonalić swoje umiejętności pisarskie będą mogli wziąć udział w warsztatach reporterskich prowadzonych przez Daniela Lisa (obowiązują zapisy, liczba miejsc ograniczona). W portowej części Gdyni uczestniczki i uczestnicy spróbują złowić genius loci dawnego Technikum Budowy Okrętów, a dziś Gdyńskiego Studia Animacji. Warsztat organizowany jest przy współudziale Fundacja Trefl.

W ramach obchodów Roku Wisławy Szymborskiej na gości Festiwalu czekać będą również dwie wystawy poświęcone poetce. „Okładka Szymborskiej” zaprezentuje 15 prac graficznych – finalistów konkursu promującego czytelnictwo. Z kolei wystawa „Radość pisania/ Radość fotografowania” ukazuje noblistkę w obiektywie Joanny Helander, a fotografie pochodzą z lat 80. oraz z ceremonii wręczenia Nagrody Nobla w Sztokholmie.

Tradycyjnie już, na stanowisku gdyńskiej księgarni Vademecum będzie można zakupić prezentowane i omawiane podczas Festiwalu książki.

Centrum festiwalowych wydarzeń i miejscem odbywania się większości spotkań będzie Muzeum Miasta Gdyni.

źródło: Nagroda Literacka Gdynia